VI. Gorliwość o dom Twój pożera mnie. 1/ Kontemplacja i działanie

Charyzmat Pawła ma charakter wyraźnie kontemplacyjny i modlitewny, ale także czynny i służebny. Możemy postawić sobie pytanie: co różni ten charyzmat od właściwego większości chrześcijan, zakonników, kapłanów? Każda z tych osób powinna umieć zharmonizować w swym życiu kontemplację i działanie, modlitwę i posługę. Odpowiadamy, że charyzmat Pawła okazuje się nacechowany radykalizacją każdego z tych biegunów połączonych dialektycznymi relacjami. Nie jest on osobą która da się usytuować w połowie drogi między życiem pustelniczym a aktywizmem apostolskim, ale raczej osobą o silnie rozwiniętym aspekcie kontemplacyjnym, prawie pustelniczym, która wyraża się okresowo w wymiarze przepowiadania i służby. By być wiernymi jego charyzmatowi trzeba koniecznie zachować żywymi obydwa wymiary.

Chrześcijanom, którzy przeżywają trudności w utrzymaniu równowagi między modlitwą a działaniem, w których tak modlitwa, jak i działanie są słabe i pozbawione wpływu na rzeczywistość, Paweł przedstawia przede wszystkim realny wymiar mistyki i modlitwy, uczy słuchania Boga i Jego słowa, zjednoczenia z Bogiem i poczucia Jego obecności. Naucza podążać ku Bogu zwłaszcza poprzez rozwój wnętrza uzyskiwany poprzez praktykę medytacji. „Nauczać lud, jak się modlić” jest programem podstawowym apostolatu Pawła i zgromadzenia, które on założył. Dla zakonników, kapłanów, chrześcijan, którzy czują się powołani w sposób szczególny do życia zaangażowanego i do apostolatu, proponuje następujący podstawowy środek. Pisze do hr. Garagni:

Doświadczenie pozwala mi namacalnie stwierdzić, jak trudno wdrożyć kler do świętego ćwiczenia modlitwy myślnej, tak koniecznego dla własnej doskonałości i dla służby bliźnim. Wasza najjaśniejsza Wielmożność, proszę mi wierzyć, że od lat już starano się przekonać duchowieństwo w czasie rekolekcji i misji, by gromadzili się przynajmniej raz na tydzień: trwali w tym nieco czasu, potem dawali sobie z tym spokój... Jest jednak pewne, że nie poskąpi się wysiłków, by propagować to święte ćwiczenie, od którego zależy także reforma biednego laikatu.

Niech wystarczy to świadectwo spośród tylu, które można by przytoczyć, ażeby ukazać mentalność świętego założyciela. Jego apostolat nie polegał na jakimś wysiłku apologetycznym na rzecz Kościoła albo życia chrześcijańskiego, ale na organicznej pracy zorientowanej na cele, jakie uznawał za istotne dla odnowy Kościoła i jakie charakteryzują jego charyzmat.

Źródło: Przeżyć własną śmierć. Sylwetka duchowa i wybrane pisma św. Pawła od Krzyża, pod red. Waldemara Linke C.P., Warszawa 1999.