7/ Człowiek przedsiębiorczy, pełen inicjatywy i pomysłowości

Z cech właściwych człowiekowi interesu Paweł zachowywał jeszcze pomysłowość, sprawność umysłu, łatwość podejmowania podróży i borykania się z ryzykiem i niebezpieczeństwami. Miała miejsce jakaś zbędna polemika czy Pawła można zaliczyć do charakterów kontemplatywnych czy aktywnych, które łaska przekształciła w kontemplatywny. Poza esencjalistycznymi założeniami wstępnymi tej dyskusji, Paweł rozwinął charakter bardzo mocno nacechowany aktywnością i ekstrawersją. To nie przeszkodziło mu rozwinąć charakteru kontemplatywnego, stać się miłośnikiem samotności i wytchnienia na łonie natury i w Bogu. Nieliczni zakonnicy żyjący czynnie podróżowali i działali tyle, co św. Paweł od Krzyża. Jest jednak również prawdą, że niewielu zakonników oddających się życiu kontemplatywnemu spędziło tyle czasu w milczeniu i trwając nieruchomo na tzw. oracji, ile św. Paweł spędził zaczynając już jako mały chłopiec. Trzeba powiedzieć, że w odróżnieniu od wielu osób uważanych za kontemplatyków, modlitwa nie przeszkadzała Pawłowi być osobą o niepospolitej aktywności, żywym myśleniu, zawsze zdolną do udzielenia nowatorskiej odpowiedzi na bodźce, które do niego docierały.

Źródło: Przeżyć własną śmierć. Sylwetka duchowa i wybrane pisma św. Pawła od Krzyża, pod red. Waldemara Linke C.P., Warszawa 1999.