3/ Człowiek w całości oddany Bogu

Życie chrześcijańskie Pawła początkowo przejawia się w formach, które napotyka w różnych miejscowościach, w których upływa jego dzieciństwo. Chętnie uczestniczy w uroczystościach kościelnych, w okresowych formach pobożności i, nie zadowalając się nimi w pełni, długie godziny spędza na modlitwie we własnym domu. W tym czasie kształtują się pewne cechy, które będą go wyróżniać do końca życia.

Z całą pewnością najważniejsze jest pierwszeństwo przyznawane Bogu, przemożna pasja skierowana ku Bogu i ku wszystkiemu, co ku Niemu może przybliżyć. Jest to porywające przyciąganie, które każe bardzo młodemu jeszcze człowiekowi spędzać co najmniej siedem godzin na modlitwie za dnia i w nocy . Bardzo wymowne są niektóre jego powiedzenia. „Wydaje mi się niemożliwe - miał zwyczaj mówić - nie myśleć o Bogu” . Albo też: „Pojąć nie mogę, jak może się znaleźć ktoś, kto nie myśli zawsze o Bogu” . Z tego przeświadczenia rodziła się inna, charakterystyczna dla niego postawa, ciągła świadomość obecności Bożej, temat, który niezliczoną ilość razy powraca w jego pismach i bardzo długo będzie przechowywany w tradycji zgromadzenia. „Całe jego życie - zaświadcza jeden ze świadków - było przepojone ciągłym zważaniem na Boga. Ilekroć na niego patrzyłem, zdawało się, że trwa na modlitwie. Gdy mówił, miało się świadomość, że zawsze zważa na Boga. Gdy jadł, to widziałem, że robił to w sposób właściwy ludziom sprawiedliwym w obecności Boga”. Rozwinął już od młodości ten naturalny zmysł mistyczny nie mający nic wspólnego z panteizmem. Pisząc w 1730 r. do markizy Del Pozzo da mu wyraz w tych słowach: „O, duszo moja, jakże to zapominasz o twoim Bogu? Ach, mój Boże, który jesteś przy mnie, cały żyję w Tobie i Tobą. O, duszo moja, patrz wzrokiem wiary na twego Boga! Bóg mieszka w tobie; jesteś świątynią Boga. W tobie jest Bóg, poza tobą jest Bóg, oddychasz w Bogu, przechadzasz się w Bogu. O, radości! O, miłości! O, ogniu! O, miłości!”.

Spontanicznie utrwala te cechy, by je rozwijać przez oderwanie się od świata, przez pokutę i samotność. Święci pustelnicy z ich surowością, zerwanie ze zwodniczymi pasjami, ucieczka od świata wcześnie zafascynowały małych Danei. Pierwszy etap życia zakonnego Pawła i Jana Chrzciciela można określić jako życie pustelnicze. Oddalenie się od ludzkich spraw i pogrążenie się w ciszy miejsc samotnych będzie jednym z pierwszych i najtrwalej oddziaływujących powabów świętego.

Te cechy charakterystyczne są o tyle bardziej wymowne, o ile nie są postawami wynikającymi z kapłańskich zobowiązań czy z podjętych w ramach Kościoła form zaangażowania. Jak już podkreślaliśmy, Paweł u zarania swego powołania, jest świeckim, który jednak przeżywa swą wiarę chrześcijańską z nadzwyczajną intensywnością.

Źródło: Przeżyć własną śmierć. Sylwetka duchowa i wybrane pisma św. Pawła od Krzyża, pod red. Waldemara Linke C.P., Warszawa 1999.