2/ Charyzmat pasyjny

Świadomość, że należy skoncentrować uwagę swego ducha na Męce Jezusa narastała stopniowo w młodym Pawle Danei. Na początku odczuwał, że należy zgromadzić towarzyszy, by utworzyć „Ubogich Jezusa”. Ubóstwo, oderwanie od świata, samotność były ideałami, które najbardziej go pociągały. Były, by tak rzec, zaprzeczeniem tego, co postrzegał jako aspekty negatywne życia chrześcijańskiego, zaprzeczeniem bałwochwalstwa serca i grzechu. Pierwszą ideą pozytywną, która pojawia się w centrum duchowości Pawła jest imię Jezus w centrum „znaku”, którym widzi się przyozdobiony, pod białym krzyżem. Następną jest czarna tunika, którą powinien przywdziać, o znaczeniu ściśle określonym jako „wieczysta żałoba” na cześć Męki i śmierci Jezusa. Ta interpretacja mogłaby sugerować, że Paweł rozumie ją jedynie w negatywnym aspekcie, jako skutek i wynagrodzenie grzechu. Ale nieprzeliczone teksty dowodzą czegoś przeciwnego: Paweł był jednym z mistyków mającym najjaśniejsze pojęcie o pozytywnej wartości Męki, chwały krzyża jako największego wyrazu inicjatywy miłosnej Boga.

Ślub Męki, który Paweł złożył już w 1721, będzie stanowił jego osobiste poświęcenie się Męce Pańskiej, które wkrótce stanie się elementem wyróżniającym nowego zgromadzenia, zastępując negatywny ideał ubóstwa. Do odkrycia tego powołania Paweł doszedł poprzez osobiste doświadczenie upadku projektów powstałych pod działaniem natchnienia Bożego. Jest to typowa droga krzyża, która doprowadziła także lud Boży do zrozumienia powołania sługi Jahwe i sprawiła, że doświadczenie wygnania i zależności otwarło się na nadzieję mesjańską. Przy tej okazji Paweł odczuł także wyraźną intuicję, że „zgromadzenie towarzyszy” miałoby jako cel interioryzację Męki. 

„Znak” wzbogacił się później o wspomnienie Męki i symbol gwoździ. Ślub Męki wszedł do Reguł ok. 1730 r., ponieważ można go było znaleźć już w tekście, który Paweł przygotował do oceny dla swego biskupa, kard. Altieri. Od tego czasu cała duchowość świętego ciąży ku tematowi Męki.

Źródło: Przeżyć własną śmierć. Sylwetka duchowa i wybrane pisma św. Pawła od Krzyża, pod red. Waldemara Linke C.P., Warszawa 1999.